Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust – 27 januari

Toespraak van mevrouw Eliane Tillieux,

Voorzitster van de Kamer van volksvertegenwoordigers,

ter gelegenheid van de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust – 27 januari

Plenaire vergadering van donderdag 26 januari 2023

__________

Beste collega’s,

In het verlengde van een door onze Assemblee aangenomen resolutie organiseerde de Kamer op 9 december jongstleden in dit halfrond een plechtigheid ter gelegenheid van de Internationale dag voor de waardigheid en de herdenking van slachtoffers van de misdaad van genocide. Twee overlevenden van de Tweede Wereldoorlog, die als kind ondergedoken leefden om aan de nazivervolging te ontsnappen, brachten ons toen hun aangrijpende getuigenis.

Vandaag wil onze Assemblee zich ook aansluiten bij de herdenkingsplechtigheden naar aanleiding van de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust op vrijdag 27 januari en op die manier haar niet-aflatende engagement herbevestigen voor de bestrijding van antisemitisme, racisme en alle andere vormen van onverdraagzaamheid die tot geweld tegen een bepaalde groep kunnen leiden.

27 januari is de verjaardag van de bevrijding van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau door de Sovjettroepen.

Het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau, waarvan de leiding in handen was van de SS, werd op 27 april 1940 op initiatief van Heinrich Himmler opgericht. Het werd door de nazi’s gebruikt als vernietigingskamp, met de bedoeling Joden en ook andere bevolkingsgroepen die als ongewenst beschouwd werden, zoals politieke dissidenten, homoseksuelen en Roma, uit te roeien. Tijdens de oorlog werden er naar schatting 1,1 miljoen mensen, voornamelijk Joden, vermoord in Auschwitz, waardoor dat kamp symbool staat voor de door de nazi’s gepleegde massamoorden.

Toen de Sovjettroepen in 1945 het kamp binnendrongen, troffen ze er ongeveer 7.000 overlevenden aan, van wie er velen ziek of stervende waren. De gevangenen moesten dwangarbeid verrichten, werden uitgehongerd, waren blootgesteld aan ziektes en moesten de wreedheden van de kampbewakers ondergaan. Velen van hen dienden bovendien als proefpersoon in medische experimenten of werden gemarteld.

Het opzet was om mensenlevens zowel fysiek als psychisch te breken, om de gevangenen tot untermenschen te reduceren, zodat het gemakkelijker zou zijn om hen te doden.

De Sovjettroepen vonden ook bewijzen voor de systematische uitmoording van de gevangenen, met name de gaskamers en de crematoria. Bij hun aankomst in het kamp werden vele soldaten getroffen door de stilte die er heerste, de geur van menselijke asresten en de uitgestrektheid van dit kilometerslange kamp, een kamp zoals ze er nog nooit een gezien hadden.

De bevrijding van Auschwitz was een cruciaal moment in de oorlog, want hierdoor werd de omvang van de Holocaust, die door de nazi’s op industriële schaal uitgevoerd werd, voor iedereen duidelijk.   

Het verlies van mensenlevens, het trauma van de overlevenden en de impact op het politieke en maatschappelijke bestel op wereldschaal: het is een tragische nalatenschap van dit donkere hoofdstuk uit de geschiedenis.

De Holocaust is een niet mis te verstane waarschuwing voor de gevaren van haatspraak, een memento dat ons er blijvend aan moet herinneren hoe belangrijk het is om op te staan tegen discriminatie en racisme en te ijveren voor een rechtvaardigere en billijkere samenleving. Nu de laatste rechtstreekse getuigen stilaan verdwijnen, is die oproep tot waakzaamheid meer dan ooit noodzakelijk. Elk van ons heeft de plicht om de herinnering levendig te houden.

Beste collega’s,

Ik wil erop wijzen dat de Kamer via de sociale netwerken deelneemt aan de campagne #WeRemember, die begin deze week gelanceerd werd door de UNESCO en het World Jewish Congress.

Zo hebben we op onze Facebookpagina al de link naar een filmpje gedeeld dat we naar aanleiding van deze herdenking in januari 2021 gerealiseerd hebben. Daarin ontmoeten twee jongeren enkele getuigen van deze vreselijke gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een aangrijpende documentaire die tot nadenken stemt en niemand onberoerd laat.  

Deze hele week hebben we onze bezoekers bovendien voorgesteld om aan de campagne deel te nemen door een selfie te maken met het campagnebord van #WeRemember op de achtergrond. We hebben die foto’s op onze Facebook- en Instagramaccounts gedeeld.

Ook u werd uitgenodigd om aan de campagne deel te nemen. Vanmiddag werd er een groepsfoto gemaakt die later vandaag eveneens gedeeld zal worden.

Tot slot zullen we morgen, op de eigenlijke herdenkingsdag, een fotoreportage op de sociale netwerken posten waarin een overzicht gegeven wordt van de verschillende acties van deze week.

Beste collega’s,

Mag ik u verzoeken ter nagedachtenis van de slachtoffers van de Holocaust een minuut stilte in acht te nemen.

Eliane Tillieux